استفاده از داده های ماهواره ای و توسعه مدل sebal در برآورد اجزای بیلان آبی محدوده های مطالعاتی رودخانه کارون در استان خوزستان

برآورد مصارف و اجزای بیلان آبی یکی از بزرگترین فعالیت های مدیریت منابع آب کشور است که اندازه گیری های زمینی در آن همواره هزینه و زمان فراوانی طلب می کند. در این میان، برآورد جزء تبخیر و تعرق واقعی بدلیل پیچیدگی های مربوط یکی از سخت ترین مراحل آن به حساب می آید. امروزه با پیشرفت علم سنجش از دور، بهره گیری از مدل های مختلف ماهواره ای توسعه یافته در برآورد این جزء توجه زیادی را به خود جلب کرده و توانسته است نتایج قابل قبولی را ارائه نماید. اما از آنجایی که خروجی بسیاری از مدل های مرسوم و متداول همچون sebal بدلیل استفاده از ضرایب، روابط پیش فرض و پیشنهادی تحت شرایط و مقیاس های زمانی و مکانی مختلف دارای عدم قطعیت هستند، بنابراین نیاز بیش از پیش به تحقیق و بررسی در این زمینه برای عملیاتی کردن آنها در بخش اجرایی مدیریت منابع آب، بسیار با اهمیت جلوه می کند. این مسئله، موضوع تحقیق حاضر را در بررسی مدل sebal بر روی محدوده های مطالعاتی کارون در استان خوزستان بخصوص اهواز شمالی رقم زده است. برای این منظور آمار 36 ایستگاه باران سنجی، 5 ایستگاه هیدرومتری و تصاویر ماهواره ای سنجنده modis برای دوره آبی 88-1387 جمع آوری شد. با درنظر گرفتن برخی از فرضیات ساده کننده و محاسبه اجزای بیلان آبی برای مناطق مورد مطالعه، مقادیر سالیانه تبخیر و تعرق واقعی آنها حدوداً برابر با 340 و 470 میلی متر برای محدوده مطالعاتی اهواز شمالی و کل محدوده های کارون در استان خوزستان بدست آمد. همچنین در راستای بکارگیری برخی از سناریوی های مختلف در شرایط گوناگون اجرایی مدل sebal، تفاوت و عدم قطعیت میان خروجی ها بررسی شده و با مقایسه با نتایج مدل های دیگری همچون metric و tvt (مدل شاخص پوشش گیاهی)، برتری حالت کالیبره شده برخی از معادلات نسبت به حالت پیش فرض مشخص شد. همچنین نتایج اجرای حالت های کوهستانی و دشتی مدل sebal نشان دهنده برتری حالت کوهستانی در مناطقی بود که دارای تغییرات ارتفاعی زیادی می باشد. بر این اساس و با توجه به مشابهت نتایج خروجی این دو حالت بر روی دشت ها، در صورت عدم آگاهی از وضعیت توپوگرافی منطقه توصیه به اجرای حالت کوهستانی شده است.